Als je een operatie aan iemand zijn evenwichtsorgaan wilt doen zal dat erg moeilijk zijn omdat je dan door het rotsbeen heen moet en ook nog kans hebt dat je het oor beschadigd

Klassikaal doen we de volgende proef: Je gaat op een been staan ("de ooievaarsstand") en je probeert om zo goed mogelijk je evenwicht te bewaren.
Vervolgens sluit je beide ogen. Je merkt dat het meer moeite kost om overeind te blijven. Dit is omdat het oog kleine afwijkingen in opmerkt.
Als gevolg van de zwaartekracht ben je in staat om altijd vast te stellen waar onder en waar boven is. In je evenwichtsorgaan zitten kleine kalksteentjes (de zogenaamde gehoorsteentjes, hoewel ze niks met het horen te maken hebben), die door de zwaartekracht druk uitoefenen op een bepaalde plek in je evenwichtszintuig.

In de ruimte is er geen boven en onder. Wanneer een ruimteschip met een constante snelheid door de ruimte zweeft weet een ruimtevaarder ook niet of hij vóór of achteruit beweegt. Dat weet hij pas als het ruimteschip in vaart afremt of versnelt. Dit is op aarde net zo als je in een trein zit.
Versnellingen en vertragingen in het horizontale vlak worden waargenomen met behulp van de gehoorsteentjes op de zintuigcellen in het grote zakje. Dit is omdat de steentjes bij een beweging door hun gewicht vertraagt reageren en dus "achterblijven"(zie vorige pagina voor tek.).

Behalve bewegingen in het horizontale en verticale vlak hebben we nog de draaibewegingen. Ook wanneer ons lichaam ingewikkelde draaibewegingen maakt weten we ons evenwicht te behouden. Voor het registreren van de draaibewegingen zijn de drie halfcirkelvormige kanalen. Elk kanaal is op twee plaatsen verbonden met de endolymfe (vloeistof) in het grote zakje. Aan één kant is elk halfcirkelvormig kanaal verbreed tot een zogenaamde ampul. In deze ampul zit een bosje met haartjes (de penseel). Wanneer door vloeistofstroming deze haartjes in beweging komen dan worden de zintuigcellen die eraan vast zitten geprikkeld en er wordt een signaal naar de hersenen afgegeven.

De 3 kanalen nemen elk een andere bewegingsrichting waar; ratslag salto en om je eigen as draaien.
Als je zeeziek bent is je evenwichtorgaan in de war. Dit komt omdat er zoveel impulsen naar de hersens gestuurd worden dat deze het niet meer kunnen verkennen.

Oliver Sacks had een afwijking aan zijn evenwichtsorgaan. Hij dacht dat hij recht liep maar in werkelijkheid liep hij zo scheef dat hij bijna omviel. Tot iemand hem naar de psychiater stuurde wist hij ook niet dat hij scheef liep. Oliver Sacks begon aan een oplossing te denken voor zijn probleem. Dij dacht dat het opgelost was als hij met zijn ogen de hellingshoek van zijn lichaam kon bekijken en dus aanpassen. Hij maakte verschillende brillen met een ingebouwde waterpas en uiteindelijk had hij een bril vervaardigd waar hij zichzelf mee in de gaten kon houden. En hij leefde nog lang en recht.